Sjónaukinn
-
Kort af stjörnumerkinu Sjónaukanum
| Latneskt heiti: |
Telescopium |
| Bjartasta stjarna: | α Telescopii |
| Bayer / Flamsteed stjörnur: |
13 |
| Stjörnur bjartari +3,00: |
0 |
| Nálægasta stjarna: |
Gliese 754 (19,3 ljósár) |
| Messier fyrirbæri: |
0 |
| Loftsteinadrífur: |
Engar |
| Sést frá Íslandi: |
Nei |
Uppruni
Sjónaukinn er eitt þeirra stjörnumerkja sem franski stjörnufræðingurinn Nicolas Louis de Lacaille bjó til eftir dvöl sína á Góðrarvonarhöfða í Suður Afríku þar sem hann var við stjörnuathuganir árin 1751-52. Merkið táknar langan linsusjónauka, svipaðan þeim sem Jean Dominique Cassini í stjörnustöðinni í París notaði.
Engar goðsagnir tengjast merkinu.
Stjörnur
Sjónaukinn samanstendur af daufum stjörnum sem bera engin formleg nöfn. Alfa Telescopii, bjartasta stjarna merkisins, er af fjórða birtustigi (+3,51).
-
α Telescopii er blá risastjarna af B-gerð í 250 ljósára fjarlægð frá jörðinni. Hún er næstum 900 sinnum skærari en sólin okkar og mjög heit, um 18.000°C. Ljósaflið og hitastigið segja okkur að stjarnan er sex sinnum massameiri en sólin og að hún sé fremur ung.
-
ζ Telescopii er næst bjartasta stjarna Sjónaukans. Hún er gulur risi í um það bil 127 ljósára fjarlægð frá jörðinni.
Djúpfyrirbæri
 |
| Stjörnumerkið Sjónaukinn og nágrenni. Mynd úr Stellarium hugbúnaðinum |
Í Sjónaukanum eru fá áhugaverð djúpfyrirbæri. Þó má nefna kúluþyrpinguna NGC 6584 sem er í um 44.000 ljósára fjarlægð frá jörðinni. Skoski stjörnufræðingurinn James Dunlop uppgötvaði þyrpinguna þann 5. júní árið 1826 er hann dvaldi í Ástralíu.
Stjörnukort
Stjörnukort af Sjónaukanum í prentvænni útgáfu má nálgast hér.