Deildarmyrkvi á tungli laugardagskvöldið 28. október 2023
Sævar Helgi Bragason
24. okt. 2023
Fréttir
Aðeins 6% af tunglskífunni myrkvast
Ef vel viðrar getur þú séð lítinn deildarmyrkva á tungli laugardagskvöldið 28. október 2023. Myrkvinn er lítill en þegar mest lætur hylur skuggi Jarðar aðeins 6% af tunglskífunni. Tunglið lítur þá út eins og tekinn hafi verið örlítill biti úr syðsta hluta þess. Skammt frá skín reikistjarnan Júpíter skært. Um helgina er líka prýðisgott norðurljósaútlit.
Deildarmyrkvinn hefst kl. 19:35. Þá sést hvernig syðsti hluti tunglsins byrjar að skyggjast. Myrkvinn nær hámarki fjörutíu mínútum síðar eða klukkan 20:14 þegar 6% af tunglskífunni er myrkvuð. Deildarmyrkvinn er svo yfirstaðinn klukkan 20:53. Þá skín fullt tunglið skært á himni.
Tunglmyrkvann ber upp fyrsta vetrardag. Seinast varð tunglmyrkvi fyrsta vetrardag þann 27. október árið 1901. Það var deildarmyrkvi líka, ekki ósvipaður þeim sem við sjáum í kvöld. Sá mykrvi sást reyndar ekki frá Íslandi. Þann 28. október 2004 varð almyrkvi á tungli. Það var reyndar ekki fyrsti vetrardagur þá því 2004 var ekki rímspillisár.
Ekki þarf neinn hlífðarbúnað eða hjálpartæki til að sjá myrkvann. Þótt það eina sem þurfi að gera sé að horfa til himins er gaman að nota sjónauka til að fylgjast með skuggan færast yfir. Skammt frá skín Júpíter líka skært og með sjónauka má sjá Galíleótunglin á sveimi um hann.
Myrkvinn sést frá allri næturhlið Jarðar, þ.e. frá Asíu, Afríku og Evrópu. Sólþyrstir Íslendingar á Kanarí og víðar um heim geta því notið hans líka. Tímasetningarnar hér undir eiga við um íslenskan tíma eða heimstíma, svo mundu bara að breyta honum í takt við tímabeltið sem þú ert á.
| Atburður |
Tímasetning |
Hvað sést? |
| Hálfskuggamyrkvi hefst |
18:02 |
Tunglið byrjar að dofna örlítið, sést þó illa eða ekki |
| Deildarmyrkvi hefst |
19:35 |
Skuggi Jarðar byrjar að færast yfir syðsta hluta tunglskífunnar |
| Deildarmyrkvi í hámarki |
20:14 |
6% af syðsta hluta tunglskífunnar í skugga Jarðar |
| Deildarmyrkva lýkur |
20:53 |
Síðustu merki jarðskuggans hverfa |
| Hálfskuggamyrkva lýkur |
22:26 |
Tunglið orðið albjart aftur |
Deildarmyrkvi á tungli laugardagskvöldið 28. október 2023
Sævar Helgi Bragason 24. okt. 2023 Fréttir
Aðeins 6% af tunglskífunni myrkvast
Ef vel viðrar getur þú séð lítinn deildarmyrkva á tungli laugardagskvöldið 28. október 2023. Myrkvinn er lítill en þegar mest lætur hylur skuggi Jarðar aðeins 6% af tunglskífunni. Tunglið lítur þá út eins og tekinn hafi verið örlítill biti úr syðsta hluta þess. Skammt frá skín reikistjarnan Júpíter skært. Um helgina er líka prýðisgott norðurljósaútlit.
Deildarmyrkvinn hefst kl. 19:35. Þá sést hvernig syðsti hluti tunglsins byrjar að skyggjast. Myrkvinn nær hámarki fjörutíu mínútum síðar eða klukkan 20:14 þegar 6% af tunglskífunni er myrkvuð. Deildarmyrkvinn er svo yfirstaðinn klukkan 20:53. Þá skín fullt tunglið skært á himni.
Tunglmyrkvann ber upp fyrsta vetrardag. Seinast varð tunglmyrkvi fyrsta vetrardag þann 27. október árið 1901. Það var deildarmyrkvi líka, ekki ósvipaður þeim sem við sjáum í kvöld. Sá mykrvi sást reyndar ekki frá Íslandi. Þann 28. október 2004 varð almyrkvi á tungli. Það var reyndar ekki fyrsti vetrardagur þá því 2004 var ekki rímspillisár.
Ekki þarf neinn hlífðarbúnað eða hjálpartæki til að sjá myrkvann. Þótt það eina sem þurfi að gera sé að horfa til himins er gaman að nota sjónauka til að fylgjast með skuggan færast yfir. Skammt frá skín Júpíter líka skært og með sjónauka má sjá Galíleótunglin á sveimi um hann.
Myrkvinn sést frá allri næturhlið Jarðar, þ.e. frá Asíu, Afríku og Evrópu. Sólþyrstir Íslendingar á Kanarí og víðar um heim geta því notið hans líka. Tímasetningarnar hér undir eiga við um íslenskan tíma eða heimstíma, svo mundu bara að breyta honum í takt við tímabeltið sem þú ert á.