Enkeladus dreifir vatni um Satúrnusarkerfið
Sævar Helgi Bragason
30. maí 2023
Fréttir
Webb kortleggur stóran vatnsstrók frá Enkeladusi, ístungli Satúrnusar
Stjörnufræðingar sem notuðu James Webb geimsjónaukann hafa uppgötvað 9600 km langan vatnsstrók sem skagar út úr Satúrnusartunglinu Enkeladusi. Í leiðinni kortlögðu þau dreifingu vatnsins sem sprautast að hluta til í snúðlu en mestmegnis yfir allt Satúrnusarkerfið og hringana.
Enkeladus er um 505 km breitt ístungl sem gengur um Satúrnus. Þegar Cassini geimfar NASA dvaldi á braut reikistjörnuna árin 2004 til 2017 og flaug framhjá Enkeladusi kom í ljós að þetta litla tungl var einn forvitnilegasti staður sólkerfisins.
Undir ísskorpu Enkeladusar leyndist haf og í gegnum sprungur í ísnum, sem kallast tígrisrákirnar, spýttist ekki aðeins út vatn heldur líka lífræn efnasambönd. Í hafi Enkeladusar gæti þrifist líf.
Cassini tók ekki aðeins myndir af strókum Enkeladusar, heldur flaug líka í gegnum þá. Og þótt geimfarið hafi veitt okkur einstaka innsýn í leyndardóma þessa litla tungls, þá hjálpar Webb sjónaukinn okkur að setja tunglið í nýtt samhengi.
Mælingar Webb sýna hvernig vatnsstrókar Enkeladusar búa til snúðlu eða kleinuhring úr vatni sem myndar E-hring Satúrnusar. Frá tunglinu gjósa um 300 lítrar af vatni á sekúndu – flæði sem gæti fyllt Laugardalslaugina á tveimur til þremur klukkustundum. Gögnin frá Webb sýna líka að ríflega 30 prósent vatnsins helst innan snúðlunnar en 70 prósent dreifast um Satúrnusarkerfið.
Litrófsmælingar Webb-geimsjónaukans á stærðarinnar vatnsstróki sem skagar út úr ístunglinu Enkeladusi.
Mynd NASA, ESA, CSA, STScI, L. Hustak (STScI), G. Villanueva (NASA's Goddard Space Flight Center)
Á næstu árum verður Webb sjónaukanum beint ítrekað að Enkeladusi og öðrum vatnstunglum í sólkerfinnu. Mælingarnar munu hjálpa til við ítarlegri fjarkönnun á hnöttunum í framtíðinni. Niðurstöðurnar verða birtar í Nature Astronomy innan tíðar.
Mælingarnar sem hér um ræðir voru gerðar fyrir verkni sem gengur út að sýna fram á getu Webb til að stunda rannsóknir á tilteknum sviðum stjarnvísinda og leggja grunninn að frekari rannsóknum.
Enkeladus dreifir vatni um Satúrnusarkerfið
Sævar Helgi Bragason 30. maí 2023 Fréttir
Webb kortleggur stóran vatnsstrók frá Enkeladusi, ístungli Satúrnusar
Stjörnufræðingar sem notuðu James Webb geimsjónaukann hafa uppgötvað 9600 km langan vatnsstrók sem skagar út úr Satúrnusartunglinu Enkeladusi. Í leiðinni kortlögðu þau dreifingu vatnsins sem sprautast að hluta til í snúðlu en mestmegnis yfir allt Satúrnusarkerfið og hringana.
Enkeladus er um 505 km breitt ístungl sem gengur um Satúrnus. Þegar Cassini geimfar NASA dvaldi á braut reikistjörnuna árin 2004 til 2017 og flaug framhjá Enkeladusi kom í ljós að þetta litla tungl var einn forvitnilegasti staður sólkerfisins.
Undir ísskorpu Enkeladusar leyndist haf og í gegnum sprungur í ísnum, sem kallast tígrisrákirnar, spýttist ekki aðeins út vatn heldur líka lífræn efnasambönd. Í hafi Enkeladusar gæti þrifist líf.
Cassini tók ekki aðeins myndir af strókum Enkeladusar, heldur flaug líka í gegnum þá. Og þótt geimfarið hafi veitt okkur einstaka innsýn í leyndardóma þessa litla tungls, þá hjálpar Webb sjónaukinn okkur að setja tunglið í nýtt samhengi.
Mælingar Webb sýna hvernig vatnsstrókar Enkeladusar búa til snúðlu eða kleinuhring úr vatni sem myndar E-hring Satúrnusar. Frá tunglinu gjósa um 300 lítrar af vatni á sekúndu – flæði sem gæti fyllt Laugardalslaugina á tveimur til þremur klukkustundum. Gögnin frá Webb sýna líka að ríflega 30 prósent vatnsins helst innan snúðlunnar en 70 prósent dreifast um Satúrnusarkerfið.
Litrófsmælingar Webb-geimsjónaukans á stærðarinnar vatnsstróki sem skagar út úr ístunglinu Enkeladusi.
Mynd NASA, ESA, CSA, STScI, L. Hustak (STScI), G. Villanueva (NASA's Goddard Space Flight Center)
Á næstu árum verður Webb sjónaukanum beint ítrekað að Enkeladusi og öðrum vatnstunglum í sólkerfinnu. Mælingarnar munu hjálpa til við ítarlegri fjarkönnun á hnöttunum í framtíðinni. Niðurstöðurnar verða birtar í Nature Astronomy innan tíðar.
Mælingarnar sem hér um ræðir voru gerðar fyrir verkni sem gengur út að sýna fram á getu Webb til að stunda rannsóknir á tilteknum sviðum stjarnvísinda og leggja grunninn að frekari rannsóknum.